Een monument, en het verhaal...
Aan het eind van de Tweede Vroonstraat op de hoek van de Oostslootstraat staat een monument. Dat is daar opgericht omdat er in de oorlog een vliegtuig is neergestort.
Een monument wordt opgericht om mensen te gedenken
(en herdenken) die veel voor ons hebben betekend. Bij dit monument gaat het om
twee Engelse vliegers die op 18 juli 1943 zijn neergestort op de huizen aan het
eind van de 2e Vroonstraat:
Het zijn slechts een paar namen, zoals zo vaak op monumenten. Maar achter die namen zit een verhaal.
Zoals je weet, was ons land van mei 1940 tot mei
1945 bezet door het Duitse leger, zoals veel landen in Europa. Engeland, of
beter: Groot-Brittannië, was in 1940 op het nippertje ontsnapt aan een bezetting
door de Duitsers. De bezetting van Europa was eigenlijk al in september 1939
begonnen, toen
Duitsland Polen veroverde. Vanwege allerlei afspraken moest Groot-Brittannië de
oorlog aan Duitsland verklaren. Beide landen waren dus vijanden van elkaar.
Omdat de Duitse legers, luchtmacht en marine een groot gevaar voor Groot-Brittannië vormden, deden ze er alles aan om de vijand, Duitsland, schade toe
te brengen. Dat gebeurde met legers, de vloot, en de luchtmacht (de Royal Air
Force).
De R.A.F. was opgedeeld in allerlei onderdelen. Je had de
jachtvliegtuigen zoals de Hurricane en de Spitfire, die Duitse bommenwerpers en
jachtvliegtuigen boven Groot Brittannië bestreden. Dan was er Bomber Command,
dat de bombardementen op Duitse havens, fabrieken en steden uitvoerde. Voor de
kustverdediging was er het Coastal Command. Dat werd ook gebruikt om vijandige
schepen onschadelijk te maken. Dat gebeurde niet alleen voor de Engelse kust,
maar ook in andere wateren.
Coastal Command was, zoals alle onderdelen van de luchtmacht, opgedeeld in
squadrons. De vliegers Kidd en Stevenson maakten deel uit van 236 Squadron, dat
gestationeerd was op de basis North Coates, ten zuiden van Grimsby, een Engelse
vissersplaats aan de rivier de Humber.
De actie
Op die noodlottige dag, 18 juli 1943 stegen de
piloten om 19.30 plaatselijke tijd van North Coates op met hun Bristol
Beaufighter (registratie JL 575), om waarschijnlijk aanvallen op schepen te doen
in de buurt van Den Helder. Het ging in elk geval om een aanvalsmissie.
Dit kleine tweepersoons toestel was behoorlijk snel voor die tijd en diende als
torpedo-bommenwerper en nachtjager. Torpedo's die vanuit de lucht afgeworpen
worden zijn erg effectief bij het tot zinken brengen van schepen.
De Beaufighter van beide vliegers maakte deel uit van een grotere aanval, want er was zeker een andere Beaufighter bij de aanval betrokken, evenals enkele Mustangs (het snelste Amerikaanse jachtvliegtuig in die tijd).
Tijdens de aanval op een schip voor de kust van Den Helder werd de Beaufighter door het Duitse luchtafweergeschut (FLAK) geraakt om stortte na een hevig gevecht om 20.47 neer op de hoek van de Oostslootstraat en 2e Vroonstraat
Ook ging ook de Beaufighter JL 890
van het 143 Squadron verloren evenals de Mustangs AM 175 AG 568 en AG 656 van 613
Squadron , door FLAK of aanvallen van Duitse jachtvliegtuigen.
Het toestel van Kidd en Stevenson stortte neer op de hoek Oostslootstraat en 2e
Vroonstraat. Of het al brandde na de FLAK aanval is mij niet bekend. Vaak was
dit wel het geval, omdat er bijvoorbeeld brandstoftanks werden getroffen. Bij
het neerstorten kwam de bemanning om het leven en ontstond er brand in de
woningen 2e Vroonstraat 3, 5, 7 en 9. Alle vier de woningen brandden uit. Van de
woning op nummer 1 werd het dak zwaar beschadigd. Een kolenpakhuis in de buurt
werd voor een deel vernield en kreeg ook brandschade. Er vielen geen
slachtoffers onder de burgerbevolking, maar wel raakten enkele mensen
lichtgewond.
Op de foto hierboven is de schade aan de huizen te zien en verder een van de
motoren en de staart van de Beaufighter.
De vliegers
beide van 236 Squadron:
E.F.V (Ernest Frederick Victor) Kidd
Flight Sergeant (piloot)
Engelse nationaliteit
Nr. 148792
leeftijd 24 jaar
H.C. (Harold Cuthbert) Stevenson
Sergeant (navigator)
Engelse nationaliteit
Nr.: 149154
leeftijd 22 jaar
De mannen liggen begraven op het ereveld bij Bergen op Zoom (29A-1-2)
Op
het monument is een koperen plaat aangebracht
(zie hiernaast)
Vrije vertaling:
" De aanvalsgroep van de R.A.F. op North Coates
Dit monument herdenkt de piloten en navigators
die tijdens de Tweede Wereldoorlog dienst deden in de squadrons 143, 236 en 254
van de Royal Air Force van 1943 tot en met 1945.
Zij vlogen met Bristol Beaufighters die bewapend waren met een kanon, torpedo en
raketten en brachten zware verliezen toe aan (vijandelijke) schepen, omdat de
Duitse Nazi's de vrijheid op zee met betrekking tot de aanvoer van voorraden
beteugelden. De R.A.F. bracht daarom verliezen toe aan de Duitse strijdkrachten
en oorlogsindustrie, met name in de kustwateren, inclusief vele aanvallen in en
rond de haven van Den Helder.
Veel vliegtuigen zijn verloren gegaan en 241 bemanningsleden uit
Groot-Brittannië , het Britse Gemenebest en
geallieerden gaven hun leven terwijl ze voor de R.A.F. North Coates aanvalsgroep
vlogen. "
Het monument staat er dus niet alleen voor de
twee vliegers die op deze plaats zijn neergestort, maar voor alle slachtoffers
die van North Coates vertrokken.
Tot 2001 was het monument hierboven slechts een gedenksteen, verscholen in het
gras. In 2001 is het nieuwe monument gebouwd zoals dat hierboven staat.
North Coates
Van het vliegveld North Coates stegen tijdens de
oorlog Beaufighters op naar Bergen (Noorwegen), Skagerrak, de Friese eilanden,
de Noordzee, het Kanaal, de Golf van Biskaje en Bordeaux. Het tonnage
aan vijandelijke schepen dat zij tot zinken brachten bedroeg 150.000. De aanvallen werden dag en nacht
uitgevoerd, terwijl de vliegtuigen vaak op geringe hoogte vlogen. Door het
laagvliegen waren ze vaak een prooi voor de Duitse FLAK, ondanks hun snelheid.
120 vliegtuigen kwamen niet terug, en daarbij kwamen 241 bemanningsleden om het
leven.
Aan de kust bij Cleethorpes (bij Grimsby) staat een monument om de vliegers van
North Coates te gedenken. Het vliegveld werd pas in 1990 door de R.A.F. verlaten
en is nu een burgervliegveld.
De groep vliegers van North Coates vormden maar
een klein deel van alle strijdkrachten die uiteindelijk een einde maakten aan de
Duitse bezetting. Maar zij hielpen mee om ook ons land de vrijheid weer terug te
geven. Degenen die de oorlog overleefden, worden nog vaak geëerd bij
herdenkingsbijeenkomsten. Degenen die omkwamen bij de verschillende acties
hebben het belangrijkste gegeven wat een mens kan geven: een leven.
Denk daar eens aan als je dit monument ziet.
Moeilijke woorden:
FLAK Flugzeug Abwehr Kanonen; kanonnen die projectielen afschieten die hoog in de lucht uit elkaar spatten, waarbij ze scherven in het rond strooien.
Britse Gemenebest Landen die vroeger tot Groot-Brittannië behoorden, en nu nog de Engelse koningin als hun staatshoofd beschouwen, hoewel ze een eigen regering hebben. Canada is bijvoorbeeld zo'n land.
tonnage De grootte van een schip wordt berekend in tonnen (duizenden kilogrammen) waterverplaatsing. Een vrachtschip uit de Tweede Wereldoorlog, met een lengte van 140 meter, kon een waterverplaatsing hebben van ongeveer 7.200 ton.
Met dank aan de site Helderse
Oorlogsjaren, Ross McNeil en John Cairns. Ik houd mij aanbevolen voor aanvullende
informatie en correcties.
Dit verhaal is nog niet af. Ik ben bezig meer informatie te verzamelen.
Hans Walrecht
Terug naar het overzicht |