Het begin van de ruimtevaart
Als je aan ruimtevaart denkt, dan denk je meteen aan raketten.
Raketten zijn eigenlijk vuurpijlen, maar dan heel groot. Kijk
voor de werking van een raket ook eens bij 'Hoe
vliegt een raket?
Meer dan 4000 jaar geleden werden er al vuurpijlen gebruikt om de
Chinese mandarijn Wan Pu met zijn stoel omhoog te brengen. Dat
vertelt de legende ons tenminste. Het lukte Wan Pu inderdaad om
de lucht in te gaan en niemand zag hem ooit meer terug.
Toch was hij niet in de ruimte. Die begint zo'n 100 kilometer
boven de Aarde.
Vuurpijlen en pioniers
Vuurpijlen als raketten zijn sinds die tijd heel vaak gebruikt.
Soms alleen voor het plezier van de mensen, want vuurwerk is
mooi. Vaak werden ze ook gebruikt door de legers. Zo'n
tweehonderd jaar geleden gebruikten soldaten al raketten die met
hun brandende kop een stad in brand konden schieten.
De 'echte' ruimtevaart hebben we te danken aan een aantal
pioniers.
Tsiolkovsky
De Rus Konstantin Tsiolkovsky bijvoorbeeld (1857-1935) mag je
best 'de vader van de ruimtevaart' noemen. Al in 1898 schreef
hij, dat je voor de ruimtevaart geen vuurpijlen moest gebruiken,
maar echte raketten. Die raketten moesten dan werken op vloeibare
brandstoffen. Ook bedacht hij, dat twee of drie raketten aan
elkaar veel beter werkten dan één grote raket.
(afbeelding: de Saturnus V, een drietrapsraket)
Hij had dus al het idee van de drietrapsraket. Alle raketten zijn
tegenwoordig twee, drie, of zelfs viertrapsraketten. Om te
starten gebruik je de grootste eerste trap. Als de raket sneller
gaat, en de brandstof van de eerste trap is op, wordt die
afgestoten en de tweede trap gaat verder. Die hoeft dan niet
zoveel gewicht mee te nemen. Als de tweede trap leeg is, neemt de
derde het over en het gewicht is dan nog lager.
Geen gek idee van meneer Tsiolkovsky. In 1903 had hij alle
berekeningen in een boek opgeschreven, dat vreemd genoeg pas in
1923 uit kwam.
Toen dat boek uitkwam, raakten veel Russen enthousiast voor de
ruimtevaart.
Goddard
De Amerikaan R.H. Goddard (1882-1945) Zijn belangrijkste boek
over de techniek van raketten verscheen in 1919. Hij heeft in
zijn leven heel veel uitvindingen gedaan, die later erg
belangrijk waren voor de bouw van raketten.
Goddard was de eerste die een raket op vloeibare brandstof bouwde
èn lanceerde. Dat was op 16 maart 1926. Die raket werkte op
zuurstof en kerosine en kwam maar 13 meter hoog. Later kwamen
zijn raketten veel hoger.
De proefnemingen betaalde hij vaak uit zijn eigen zak.
In Duitsland was het dr. Herman Oberth (geboren in 1894) die
berekeningen deed en ook experimenten uitvoerde. Dat deed hij
samen met mensen van een rakettenvereniging.
In 1931 had deze groep al 100 proeflaneringen uitgevoerd. Men had
hier heel veel van geleerd.
Een van de mensen die erg eenthousiast raakten door de
lanceringen was Wernher von Braun.
V-2
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, werkte Von Braun aan de V2
raket, de eerste echte raket ter wereld. Die raket was bedoeld om
Londen te bombarderen. Von Braun had alleen interesse in
de bouw
van de raket. Dat daarmee mensen gedood zouden worden kon hem
kennelijk niets schelen.
Toen de Tweede Wereldoorlog was afgelopen, namen de Russen en de
Amerikanen alle raketgeleerden uit Duitsland mee. Ook namen ze
een flink aantal V-2 raketten mee. Voor de Russen en de
Amerikanen was dat het begin van de ruimtevaart.
(Hiernaast de V-2)
Von Braun
De Amerikanen hadden van de groep Duitse raketgeleerden ook
Wernher von Braun meegenomen. Hij kreeg geen straf van de
Amerikanen, want ze konden hem veel te goed gebruiken. Von Braun
heeft veel Amerikaanse raketten ontworpen. De bekendste en
grootste is de gigantische Saturnus V raket, die Amerikanen naar
de Maan heeft gebracht. Kijk hiervoor ook eens bij 'Op de Maan'.
Duizend bommen en granaten!
Bij de bouw van de raketten was in de jaren na de oorlog nog
steeds een bezigheid van de militairen. In de tijd waren Amerika
en Rusland nu niet bepaald vrienden van elkaar. Het was de tijd
van de 'Koude Oorlog'.
Men bedreigde elkaar met atoombommen en de raketten waren nodig
om die atoombommen naar elkaars landen toe te brengen.
Geld speelde helemaal geen rol en de raketten werden snel groter
en beter.
Langzamerhand begon men de raketten ook te gebruiken om proeven
mee te doen. Er werd bijvoorbeeld een filmcamera in gemonteerd,
of men installeerde meetinstrumenten in de top van de raket.
Neuskegels
Later kwamen er dieren in te zitten. Met instrumenten aan boord
kon men dan meten of die dieren het naar hun zin hadden en hoe de
vlucht invloed had op hun lichaam.
De meeste proeven met raketten waren eigenlijk boogvormige
vluchten. Die worden ook wel ballistische vluchten genoemd. Er
werd bijvoorbeeld een raket afgeschoten in Amerika en duizenden
kilometers verderop komt het puntje van zo'n raket, de neuskegel,
weer aan een parachute terug naar de Aarde.
Kunstmaan
De Russen waren de eersten die een kunstmaan in een baan om de
Aarde konden brengen. De Amerikanen schrokken daar erg van en
wilden zo snel mogelijk ook hun kunstmaan in de ruimte brengen.
Want dit betekende immers dat de Russen wel heel sterke raketten
moesten hebben.
Wel, dat was ook zo. De Russische raketten waren nog veel sterker
dan de Amerikanen toen vermoedden.
Met de lancering van de Russische Spoetnik op 4 oktober 1957
begon de 'ruimte-race' tussen Amerika en Rusland.
Uiteindelijk leidde dat tot de landing van de eerste mensen op de
Maan, in juli 1969.
Kijk voor meer informatie bij:
Terug naar de onderwerpen
(c) 1996 - 2005